Alergjitë janë një problem shëndetësor i zakonshëm që prek miliona njerëz në mbarë botën. Ato mund të shkaktohen nga pluhuri, poleni, ushqimet, pickimi i insekteve, kafshët shtëpiake dhe shumë faktorë të tjerë. Simptomat e alergjive shpesh përfshijnë rrjedhje të hundës, teshtima, kruarje të syve, skuqje të lëkurës apo fryrje. Një ndër mënyrat më të zakonshme për t’i trajtuar këto simptoma janë barnat që quhen antihistaminikë.
Në këtë artikull do të shpjegojmë se çfarë janë antihistaminikët, si funksionojnë, kur duhen përdorur dhe çfarë duhet të kemi parasysh për një përdorim të sigurt.
Çfarë janë antihistaminikët?
Antihistaminikët janë ilaçe që përdoren për të bllokuar veprimin e një substance që prodhon trupi gjatë një reaksioni alergjik – kjo substancë quhet histaminë. Kur trupi përballet me një alergjen (si p.sh. poleni apo ndonjë ushqim), ai çliron histaminë, e cila shkakton simptomat e alergjisë.
Pra, antihistaminikët nuk e kurojnë alergjinë në vetvete, por ndihmojnë në zbutjen e simptomave të saj duke ndaluar efektin e histaminës në organizëm.
Kur përdoren antihistaminikët?
Antihistaminikët mund të përdoren në shumë raste, përfshirë:
- Rinitin alergjik: Alergji nga poleni, pluhuri apo kafshët.
- Dermatitin alergjik: Skuqje apo kruarje në lëkurë për shkak të një substance të jashtme.
- Alergjitë ushqimore: Në disa raste për lehtësim të simptomave.
- Pickimet e insekteve: Për të ulur enjtjen dhe kruarjen.
- Urtikaria (puçrra të bardha): Reaksione alergjike në lëkurë që shfaqen me njolla të fryra e të kruajtura.
- Alergjitë nga ilaçet: Kur një person reagon ndaj ndonjë bar.
Llojet e antihistaminikëve
Ka dy lloje kryesore të antihistaminikëve:
- Antihistaminikët e gjeneratës së parë: Këto janë ilaçet më të vjetra dhe kanë një efekt qetësues. Shembuj janë difenhidramina dhe klorfenamina. Ato mund të shkaktojnë përgjumje, prandaj nuk rekomandohen gjatë drejtimit të makinës apo gjatë aktiviteteve që kërkojnë përqendrim.
- Antihistaminikët e gjeneratës së dytë: Këto janë më të avancuar dhe zakonisht nuk shkaktojnë përgjumje. Shembuj janë loratadina, cetirizina dhe feksofenadina. Janë më të preferuar për përdorim të përditshëm pasi ndikojnë më pak në aktivitetin ditor.
Si merren antihistaminikët?
Antihistaminikët janë të disponueshëm në forma të ndryshme: tableta, shurupë, pika për sy, spërkatës për hundë, apo kremra për lëkurë. Zgjedhja varet nga lloji i alergjisë dhe simptoma që ka pacienti.
Për shembull:
- Nëse keni teshtima dhe rrjedhje hundësh nga poleni, tableta ose spërkatësi për hundë mund të ndihmojnë.
- Për kruarje të syve, përdoren pika për sy.
- Në raste të skuqjes së lëkurës, përdoret krem antihistaminik.
Efektet anësore të mundshme
Edhe pse antihistaminikët janë përgjithësisht të sigurt, ato mund të shkaktojnë disa efekte anësore, sidomos kur përdoren për një kohë të gjatë ose pa këshillën e mjekut. Disa nga efektet e mundshme përfshijnë:
- Përgjumje (kryesisht nga llojet e gjeneratës së parë)
- Thatësi në gojë
- Marramendje
- Vështirësi në përqendrim
- Probleme me urinimin (veçanërisht tek të moshuarit)
Personat me sëmundje të zemrës, tension të lartë apo probleme me prostatën duhet të konsultohen gjithmonë me mjekun përpara se të marrin këto barna.
Këshilla për përdorim të sigurt
Për të përdorur antihistaminikët në mënyrë të sigurt dhe efektive, mbani parasysh këto këshilla:
- Mos i përdorni pa këshillën e mjekut nëse jeni shtatzënë ose ushqeni me gji.
- Mos i kombinoni me alkool apo barna të tjera qetësuese, pasi mund të rrisin efektin e përgjumjes.
- Lexoni gjithmonë udhëzimet e paketimit dhe mos e tejkaloni dozën e rekomanduar.
- Nëse jeni duke drejtuar automjet apo duke përdorur makineri, zgjidhni antihistaminikë që nuk shkaktojnë përgjumje.
- Mbani një regjistër të simptomave për të parë nëse ilaçi është efektiv, dhe diskutoni çdo ndryshim me mjekun.
Antihistaminikët janë ndihmues të fuqishëm për personat që vuajnë nga alergjitë. Ata ndihmojnë në lehtësimin e simptomave të pakëndshme dhe përmirësojnë cilësinë e jetës. Megjithatë, si çdo ilaç tjetër, edhe ata duhet të përdoren me kujdes dhe gjithmonë me respektimin e udhëzimeve. Nëse keni dyshime ose nëse simptomat tuaja nuk përmirësohen, është gjithmonë mirë të konsultoheni me një mjek ose farmacist.
